Johan Verbeek uit Renswoude (provincie Utrecht) heeft 16.000 biologische leghennen met 6.5 hectare uitloop. In een deel van de uitloop staan sinds 2012 al 120 halfstam fruitbomen: appel, peer, pruim en kers.
Motivatie voor agroforestry
Johan Verbeek wil bomen in de uitloop omdat die bijdragen aan het welzijn van de kippen. Ook wil hij een bijdrage leveren aan het milieu door CO2 vast te leggen.
Motivatie keuze teeltsysteem
De ervaring met de fruitbomen die er al staan, is dat ze ziektegevoelig zijn en teveel eisen stellen qua arbeid op het juiste moment en vakkennis. Notenbomen zijn vergeleken met fruitbomen minder ziektegevoelig en vergen minder onderhoud. Daarom heeft Johan nu voor walnoten gekozen. Hij heeft 2 ha aangeplant met 200 walnoten en overweegt om de oude fruitbomen te gaan vervangen door walnoten.
Aanplant en eerste onderhoud
Eind december 2018 heeft Johan 2 ha beplant met vier rassen walnoot: 100 Broadview, 50 Proslavski, 26 Coenen en 25 Plovdiski. De bomen staan in rijen; in de rij staan de bomen 8 meter van elkaar en de rijen liggen op 10 meter van elkaar. De bomen hebben ieder een ‘sok’ gekregen ter bescherming tegen de kippen.
Met vijf personen (eigen arbeid en een hovenier) zijn alle 200 bomen in één dag geplant. Het hoveniersbedrijf had een spitmachine, een boor voor plantgaten en een palenboor mee. Dankzij de GPS op de spitmachine konden de plantgaten in mooie rechte lijnen geboord worden. De bomen zijn vastgezet met palen en voorzien van een bescherming. Dankzij het meekijken van een goede adviseur (walnotenkweker en hovenier Roderik de Vries) bij de start van de aanplant, konden de bomen in één keer goed geplant worden. Zo is bijvoorbeeld hoe diep je de bomen plant belangrijk; walnoot wordt vaak te diep geplant. De fruitbomen die er al stonden hebben geen problemen opgeleverd met welke regelgeving dan ook. Daarom verwacht Johan Verbeek ook voor de nieuwe bomen geen problemen.
Om zich ervan te verzekeren dat de nieuwe aanplant het ging redden heeft Johan tijdens het droge groeiseizoen in 2019 veel water gegeven. Daardoor zijn de walnoten goed aangeslagen.
De aanplant beviel goed. Zo goed dat Johan ook aan het vervolgproject in 2019 heeft meegedaan om het areaal agroforestry-aanplant in zijn uitloop verder te vergroten. In maart 2020 is er nog een hectare aangeplant, wederom walnoot met plantafstand 8×10 meter.
Ervaringen
De bomen doen het goed, maar hebben merkbaar last van de droge groeiplaats (zandgrond). Johan zag dat tijdens een droge periode, de top van de walnoten afstierf, om onderaan weer uit te lopen, wat nadelig is voor de groei en ontwikkeling van de kroonvorm.
Op droogtegevoelige zandgrond is water geven tijdens perioden van droogte dus noodzakelijk Naast beregening gaf Johan elke boom individueel 50 à 60 liter water om uitdroging en vroegtijdige bladval te voorkomen.
De walnoten moeten uiteindelijk schuilmogelijkheden bieden voor de kippen. De bomen zijn nu nog te jong om die beschutting te bieden. De kippen zoeken de oudere fruitbomen bij zonnig weer echt wel duidelijk op voor schaduw. Of dit voor de walnoten ook het geval zal zijn en de kippen verder de uitloop in zullen gaan is nog te vroeg om te beoordelen.
Johan geeft aan in de eerste plaats kippenboer te zijn, geen walnotenboer, wat bij drukte implicaties kan hebben voor het beheer. Werkzaamheden als paaltjes langs bomen goed vastzetten zodat de bomen hierlangs mooi recht kunnen groeien worden daardoor wellicht iets later uitgevoerd dan wenselijk vanuit walnoten-oogpunt. Als tip geeft Johan mee om het onderhoud uit handen te geven als je de kennis zelf niet in huis hebt.
Johan geeft aan dat de investeringskosten wel erg hoog zijn. Je hebt niet alleen te maken met de aanschafkosten van de bomen, maar ook met de kosten voor het planten, bijvoorbeeld om de plantgaten netjes te laten boren zodat er nog ruimte is voor machines om er tussendoor te rijden om te maaien.
